Sri Kala Hanuman Temple, Hyderabad

   శ్రీ కాలా హనుమాన్ మందిరం - (అత్తాపూర్) హైదరాబాద్ 

పవన సుతుడు పేరుకు తగినటులే భారత దేశంలో గాలి వీచే అన్నిప్రదేశాలలో కొలువుతీరి భక్తుల పూజలందుకొంటున్నారు. రామ భక్తుని ఆలయం లేని ఊరు కనపడదు. 

కొన్ని చోట్ల ఉప దేవతగా వెలసినా ఆనతి కాలం లోనే ప్రధాన అర్చనా మూర్తిగా మారిన క్షేత్రాలు ఎన్నో కనపడతాయి. అలాంటి వాటిల్లో హైదరాబాద్ లోని శ్రీ కాలా హనుమాన్ మందిర్ ఒకటి.  

ఎన్నో ఏళ్ళ క్రిందట స్థాపించబడిన ఈ మందిరం ఎంతో పౌరాణిక నేపద్యం కలిగి ఉన్నది.
మన అందరికీ జనమేజయుడు చేసిన సర్పయాగం చేసిన విషయం తెలిసిందే !
తన తండ్రి మరణానికి కారణమైన తక్షకుని వంశ నాశనార్ధమై జనమేజయుడు సర్పయాగాన్నితలపెట్టాడు. ఆ యాగానికి తగిన స్థలంగా భావించి చేసినదిక్కడే అని అంటారు.
నిదర్శనంగా ప్రాంగణంలో ఉన్న పురాతన పుష్కరణి చూపుతారు. అదే నాటి యాగ గుండమని కాలక్రమంలో ఇలా కోనేరుగా రూపుదిద్దుకొన్నది అంటారు.

గోల్కొండను పాలించిన తానీషా వద్ద మంత్రులుగా ఉండిన అక్కన్న మాదన్న సోదరులు ఈ ఆలయాన్ని నిర్మించినట్లుగా తెలుస్తోంది.  

తదనంతర కాలంలో గుట్ట మీద ఉన్న గుహలో నాగేంద్రుడు కనిపించేవాడట. అదే విధంగా అర్హులైన భక్తులకే శ్రీ మన్నారాయణుడు అనంత శయనునిగాను, శ్రీ తిరుమల వెంకటేశునిగాను దర్శన మిచ్చేవారట. అలా గుట్ట మీద శ్రీ అనంత పద్మనాభ స్వామి కోవెల రూపుదిద్దుకొన్నది.
అందుకే ఈ క్షేత్రానికి అనంతగిరి అన్న పేరొచ్చినది.
అప్పట్లో జనమేజయుడు ప్రతిష్టించిన అంజనా సుతుని విగ్రహం మరుగున పడిపోగా, పదహారవ శతాబ్దంలో విజయ నగరాధీశుడైన శ్రీ కృష్ణ దేవరాయల వారి గురువైన శ్రీ వ్యాస రాయలు వెలికి తీసి పునః ప్రతిష్టించారు.శ్రీ వ్యాస రాయలు శ్రీ ఆంజనేయ ఉపాసకులు.ఎన్నో హనుమంతుని ఆలయాలను నిర్మించారు. మరుగున పడిన వాటిని వెలుగు లోనికి తెచ్చారు.

 

తొలుత ఇది శ్రీ అనంత పద్మనాభ స్వామి ఆలయం. స్వామి స్వయంభూగా గుహలో వెలిశారని చెబుతారు.

అచిర కాలం లోనే భక్తులకు లభించిన దివ్యానుభూతులతో యిది హనుమత్ క్షేత్రంగా ప్రసిద్ది కెక్కినది.
వాయు నందనుడు స్వయంగా ఆదేశించినందున ఇతర దేవాలయాలలో మాదిరి ఇక్కడ స్వామికి సింధూర వర్ణ లేపనం చేయరు.
ఈ కారణం చేతనే ఇక్కడి రామ దూత " కాలా ( నల్లని ) హనుమంతు"నిగా పేరొందారు.


 

ఉత్తర దిశలో ఉన్న స్వాగత ద్వారం దాటి లోపలికి వెళితే సువిశాల ప్రాంగణంలో ముందుగా కనపడేది గోశాల.
ఎన్నో గోవులతో కళ కళలాడుతూ కనపడుతుంది.
ముందుకి వెళితే తూర్పు ముఖంగా ఉన్న చిన్న ద్వారం ప్రధాన ఆలయానికి దారి చూపుతుంది.
ఇక్కడ మరో హనుమంతుని మందిరం మరియు రదోత్సవానికి ఉపయోగించే రధం కనపడతాయి. కొంతవరకు ఆధునీకరించిన ఆలయంలో కపీంద్రుడు ముకుళిత హస్తాలతో దాసునుగా దర్శనమిస్తారు.

నవ గ్రహ మండపం, శ్రీ లక్ష్మి దేవి సన్నిధి ఉంటాయి.
పుష్కరణికి పూడిక తీస్తున్నప్పుడు ఈ లక్ష్మి దేవి విగ్రహం లభించినట్లుగా తెలుస్తోంది.

అనంత గిరి వంశం వారే తరతరాలుగా ఆలయ నిర్వహణా భాద్యతలను చూస్తున్నారు. 

కోనేరుకు పడమర భాగంలో పురాతన శివ మందిరం కలదు.

దాసాంజనేయ స్వామి ఆలయానికి ఎదురుగా ఉన్న మెట్ల మార్గం గుట్ట మీదకి దారితీస్తుంది.
పురాతన మండపాలను దాటి వెళితే గుహ లోపల అనంత పద్మనాభ స్వామి విలాసంగా శయనించిన భంగిమలో సుందరంగా దర్శనమిస్తారు.
పక్కనే శ్రీ వెంకటేశ్వర స్వామి వారి సన్నిది, మరియు అద్వైత సిద్దాంత రూపకర్త శ్రీ శ్రీ శ్రీ రామానుజాచార్యుల వారి సన్నిధి ఉంటాయి.

హనుమద్జయంతి, శ్రీ రామ నవమి, కృష్ణాష్టమి ఆదిగాగల హిందూ పర్వ దినాలలో విశేష పూజలు నిర్వహిస్తారు. 

నియమంగా శ్రీ సత్యనారాయణ వ్రతాలు, శ్రీ హనుమాన్ చాలీసా పారాయణ జరుగుతుంటాయి. 

శ్రీ కాలా హనుమాన్ మందిరానికి వెళ్ళే మార్గంలో చిన్న అనంతగిరి శ్రీ మహేశ్వర మందిరం, శ్రీ రామాలయం ఉంటాయి.
ఈ మందిరాలు సుమారు నాలుగు శతాబ్దాల నాటివిగా నిర్ధారించబదినవి.
శ్రీ కాలా హనుమాన్ మందిరం చాలా వరకు పురాతన నిర్మాణాలతో ఉండగా, శివాలయ పూర్తిగా ఆధునీకరించబడినది. శ్రీ రామాలయం పూర్తిగా నాటి నిర్మాణాన్నే ప్రదర్శిస్తుంది.
చెప్పుకోవలసిన అంశం ఏమిటంటే మూడు చోట్లా గోవుకి ఇచ్చిన ప్రాధాన్యత.

హడావుడి, రణగొణ ధ్వనులకు పేరుగాంచిన నగరంలో పూర్తిగా పల్లె వాతావరణాన్ని ప్రతిబింబిస్తూ సందర్శకులలో అద్త్యాత్మిక భావాలను నెలకొల్పే ఈ ఆలయాలను భాగ్య నగరాన్ని సందర్శించే ప్రతి ఒక్కరూ దర్శించవలసినవి.
సికింద్రాబాదు నుండి, మహాత్మా గాంధీ బస్సు స్టాండ్ నుండి అత్తాపూర్ కి సిటీ బస్సులు ఉన్నాయి.

శ్రీ ఆంజనేయం !!!!